Wat is fibromyalgie ?

Een dergelijk ontstekingsproces is echter in de loop der jaren nooit aangetoond. In de loop van de twintigste eeuw zijn meerdere benamingen gebruikt voor chronische pijn klachten. Enkele voorbeelden daarvan zijn weke delen reuma, myofascial (pain) syndrome.

Fibromyalgie betekent letterlijk pijn in bindweefsels en spieren. De naam is een samenvoeging van fibro (bindweefsel), myo (spieren) en algia (pijn). Bindweefsels en spieren behoren in tegenstelling tot de botten tot de weke delen in het lichaam. Fibromyalgie wordt beschouwd als een vorm van weke delen reuma en behoort tot de meest voorkomende pijnsyndroom. Er is bij fibromyalgie geen sprake van ontstekingen en vergroeiingen. Pijn is de belangrijkste klacht bij fibromyalgie en begint vaak in de rug, nek, schouders of handen en kan zich geleidelijk uitbreiden naar andere delen van het lichaam, zoals ellebogen, bekken, onderrug en de hielen. Leven met fibromyalgie betekent pijn. Het verloop is niet voor iedereen hetzelfde. Wel is het zo dat er meestal sprake is van grilligheid: “goede”en “slechte”periodes wisselen elkaar af, waarbij het kan gaan om periodes van uren, dagen en zelfs weken. Ook dat is voor een ieder verschillend.

Hoe wordt de diagnose fibromyalgie vastgesteld?

• Chronische pijn en / of stijfheid, op drie of meer plekken in het lichaam, zowel boven als onder de taille. Zowel links als rechts in het lichaam.
• Langer dan drie maanden aanwezig.
• Het bestaan van pijn punten ( tender points) op internationaal afgesproken plaatsen: voor de diagnose pleit het bestaan van meer dan 11 van de 18 tender points.

Ondanks al deze criteria blijft het moeilijk. Nog steeds is het niet mogelijk objectief vast te stellen of iemand werkelijk fibromyalgie heeft. De huisarts moet namelijk afgaan op het verhaal van de patiënt en de resultaten van het lichamelijk onderzoek. De pijnpunten kunnen de ene dag gevoeliger zijn dan de andere, en de ene arts drukt misschien iets harder op die punten dan de andere. Dit beïnvloedt de uitslag van het onderzoek. Verschillende artsen kunnen dus tot verschillende conclusies komen.

Om na te gaan of iemand fibromyalgie heeft zal de arts proberen de klachten in beeld te brengen aan de hand van uitgebreide vragen en lichamelijk onderzoek. Daarnaast vindt aanvullend onderzoek plaats om zeker te weten dat de pijnklachten niet door een andere aandoening worden veroorzaakt. Soms is het zinvol naar de reumatoloog te gaan om andere reumatische aandoeningen uit te sluiten.

Hoe ontstaat fibromyalgie?

Omdat de spanning van de spieren niet in de spieren zelf maar in de hersenen geregeld wordt, wordt nu gedacht dat de oorzaak in deze richting gezocht moet worden. De hersenen regelen allerlei lichamelijke processen, sommige processen kunnen we sturen met onze wil, bijvoorbeeld een arm of een been bewegen. Processen die voor ons voortbestaan van levensbelang zijn, zoals de ademhaling, hartslag, de doorbloeding van onze huid en onze spierspanning, onttrekken zich aan onze wil. Niemand kan op commando blozen of pijn voelen. De hersenen regelen dit automatisch via het autonome (onwillekeurige, of vegetatieve) zenuwstelsel, in nauwe samenwerking met hormonale klieren en het afweersysteem.

Als er iets mis gaat in de afstemming tussen de systemen kunnen er klachten ontstaan. Onderzoek heeft laten zien dat er bij mensen met fibromyalgie veranderingen zijn in de wisselwerking tussen de hersenen en de hormonale klieren. Waardoor deze veranderingen zijn ontstaan en hoe ze te beïnvloeden zijn is nog niet bekend. Ook is niet bekend of ze een gevolg of een oorzaak zijn van een aandoening. Op dit moment is dus eigenlijk niet duidelijk welke betekenis er aan de onderzoekgegevens moet worden gehecht. Sommige onderzoekers zoeken de oorzaak in de richting van een verstoring van het mechanisme waarmee we alle prikkels van de buitenwereld die op ons afkomen selecteren. Deze selectie vindt plaats omdat er anders meer informatie op ons afkomt dan we kunnen verwerken. Bij mensen met fibromyalgie zou die selectie mogelijk minder plaats vinden. Harde onderzoeksgegevens zijn echter nog niet bekend. Al met al is er weinig met zekerheid bekend over de oorzaak van fibromyalgie.

Het onderzoek heeft wel duidelijk gemaakt dat het geen ontstekingsziekte is en dat het tot voor zover nu bekend, niet erfelijk is.

De belangrijkste klachten bij fibromyalgie:

• Pijn: is er vooral in de spieren, het bindweefsel en in en rond de gewrichten, vaak op de aanhechtingspezen aan de gewrichten. De pijn kan stekend, brandend of zeurend zijn, en is chronisch van aard. Zij begint meestal in de rug, nek of schouders en kan zich geleidelijk uitbreiden naar andere delen van het lichaam. De pijn komt vaker voor in de spier bundels van de nek, rug en schouders, maar ook rond het borstbeen, de zijkant van de heupen en de binnenzijde van de knie. Vaak worden mensen wakker met een pijnlijk lichaam.
• Ochtendstijfheid: vooral wanneer men langdurig in de zelfde houding verkeert. Dikwijls neemt de pijn in de loop van de dag af en neemt aan het einde van de dag weer toe.
• Pijn in de borst: vormt een van de meest verontrustende symptomen. Deze stekende pijn kan samengaan met hartkloppingen, het geen weer angst voor hart problemen oproept.
• Slaap problemen: door de pijn worden veel mensen ‘s nachts vaak wakker. Anderen hebben weer problemen doordat zij de ‘knop’ niet om kunnen zetten, en geestelijk niet of moeilijk tot rust kunnen komen. Zij liggen te piekeren of dromen over dingen die hen bezig houden. 65% van de mensen ervaart slaap problemen.
• Verstopping van de neus: vooral ‘s nachts.
• Allergieën
• Gezwollen klieren
• Droge hoest
• Klachten van het kaakgewricht
• Duizeligheid: als je het hoofd omdraait of van gezichtsveld veranderd
• Loopneus
• Gevoeligheid voor het ontstaan van een schimmel infectie.
• Geheugenverlies: in het bijzonder van het korte termijn geheugen.
• Stress: is een noodzakelijke aanpassingsreactie van het hele organisme op een lichamelijke of psychische evenwichtsverstoring. Zodra onze hersenen een gevaar of mogelijke bedreiging registreren, slaat het hele organisme alarm en vinden er in het lichaam een reeks reacties plaats die zorgen voor onze overleving op korte termijn, bv. door ons klaar te maken om zo hard mogelijk weg te kunnen rennen. Het bijniermerg scheidt adrenaline en noradrenaline af. Hierdoor versnelt het hartritme, dit is nodig om bloed naar je spieren te pompen, de ademhaling wordt sneller en oppervlakkiger, want de spieren kunnen de zuurstof goed gebruiken. De huidbloedvaatjes trekken samen om geen bloed te verspillen. Het bloed stolt makkelijker, zodat je bij een eventuele verwonding minder bloed verliest. De zweetafscheiding neemt toe. Dit alles wordt veroorzaakt door ons sympathische (onwillekeurig) zenuwstelsel. Tegelijk vermindert de activiteit van ons parasympathische zenuwstelsel, dit zenuwstelsel bewaakt de processen die ons voortbestaan op de lange termijn veilig moeten stellen zoals voeding, voortplanting en herstel van letsels. Bijkomend worden ook nog endorfine afgescheiden. Dat zijn stoffen met een morfineachtige structuur, die deel uitmaken van het inwendig pijnstillend systeem van ons lichaam.Al deze reacties vinden plaats in de alarmfase van het lichaam. Na deze fase komt er een tweede stress fysiologisch systeem op gang waarbij de bijnierschors nauw betrokken is.Het hormoon dat nu wordt afgescheiden is cortisol, dit hormoon zorgt ervoor dat je op langere termijn het hoofd kan bieden aan de bedreigende situatie.Eén van de ingrijpende gevolgen van de productie van dit hormoon is de onderdrukking van de activiteit van het immuunsysteem. Dit immuunsysteem zorgt ervoor dat we, via ontstekingsprocessen, weerstand bieden tegen lichaamsvreemde stoffen.Ook bij een emotioneel ingrijpende levensgebeurtenis komt dit systeem opgang. Een verlies ervaring, of het nu een geliefde is of je baan, een ongeval, het ervaren van geweld maar ook krenking van het gevoel van eigenwaarde, dagelijks terugkerende ergernis of frustratie, ons organisme vat dit op als een ernstige bedreiging. Het hart bonkt, de ademhaling wordt sneller en de spieren spannen zich aan, kortom het hele systeem wordt in gang gezet om te kunnen vechten of vluchten.
• Oprispingen
• Hoofdpijn / migraine
• Licht oppervlakkige slaap en snel onderbroken slaappatroon met niet verkwikkende slaap.
• Vermoeidheid al dan niet veroorzaakt door slaap problemen.
• Kortademigheid: vooral bij inspanning en trap oplopen.
• Pijnlijke zwakke greep: snel dingen laten vallen, de kracht van de spieren kan achteruit gaan. Het wordt dan moeilijker om bepaalde handelingen uit te voeren. Er kan ook minder controle over de gewrichten ontstaan. Vooral langdurig en intensief gebruik van spieren kan hevige pijn tot gevolg hebben. Problemen met de was ophangen wordt dan ook als pijnlijk ervaren.
• Menstruatie problemen en of bekken pijn
• Onderbeen krampen
• Pijn in de lies
• Prikkelbare darm en/of verstopping: Hierbij worden de darmen voortdurend geprikkeld zonder aanwijsbare oorzaak. Men kan last hebben van buikpijn, een opgeblazen gevoel, een opgezette buik, gerommel in de darmen en winderigheid. Het ontlastingspatroon kan verstoord raken. Diarree en obstipatie kunnen elkaar afwisselen wanneer de darmen te snel dan wel te traag werken.
• Vaak moeten plassen
• Doof gevoel of tintelingen
• Instabiele knie / snel door je knieën zakken
• Stemmings wisselingen: niet zelden heeft de stemming onder de klachten te lijden. Veel mensen met fibromyalgie zijn bang en depressief, hebben weinig energie, nergens zin in en een lage dunk van zichzelf. Er is ook weinig zin in leuke dingen zoals hobby’s. Als laatste kost het nemen van beslissingen vaak ook veel moeite.
• Concentratie problemen
• Doofheid en tintelend gevoel aan de buitenkant van de dij
• Pijn die lijkt op een carpaal tunnel syndroom (horloge gebied)
• Tremor (trillen van de handen)
• Depressies: veel mensen met fibromyalgie hebben het idee dat zij weinig aan hun omstandigheden kunnen veranderen:” het is niets en het zal ook nooit wat worden”. Besluiteloosheid, passiviteit en afhankelijkheid liggen in het verlengde hiervan. Hun lichaamshouding drukt veelal uit geblustheid uit. Sommige zijn opgewonden en rusteloos; ze piekeren veel, verminderde concentratie en geheugen problemen en vertraging van het denken komen dan ook voor. Mensen met fibromyalgie krijgen vaak anti depressivia voorgeschreven en psychotherapie.
• Koude handen en of voeten: het dragen van een extra kledingstuk, zowel in de zomer als in de winter maanden

Het verloop van fibromyalgie

Over het algemeen kan iemand met fibromyalgie de alledaagse handelingen, zoals persoonlijke verzorging, eten koken, e.d. zelf blijven doen. De klachten zijn wel dusdanig, dat er in het dagelijkse leven rekening mee gehouden moet worden en de activiteiten er op afgestemd worden. De aandoening leidt niet tot beschadigingen aan spieren en gewrichten. De klachten kunnen sterk verschillen, omdat geen twee mensen met fibromyalgie hetzelfde zijn. Het beste is persoonlijke leefregels in te bouwen in het dagelijkse leven.

Psyche bij fibromyalgie

Eigenschappen die vaak genoemd worden zijn: perfectionisme, een sterk plichtsbesef, veeleisendheid voor zichzelf en anderen en de neiging te veel hooi op de vork te nemen. Belangrijk is dat de fibromyalgie cliënt die behandeling uit zoekt die voor hem of haar het beste past en resultaat geeft. Je moet zelf op zoek gaan naar manieren om met de klachten om te gaan, als dat lukt, zul je je minder machteloos voelen en daardoor beter met je aandoening kunnen leven.

Eén van de belangrijkste dingen is zelfacceptatie. Jezelf en je lichaam, met de pijn en de moeheid die er onlosmakelijk mee verbonden zijn, accepteren. Zelfacceptatie is een belangrijke voorwaarde voor begrip en erkenning van mensen uit de naaste omgeving. Er is een fibromyalgie stichting de FES (Fibromyalgie patiënten Eendrachtig Sterk) waar met lotgenoten gepraat kan worden en ervaringen uitgewisseld kunnen worden, dit kan ook via internet.

Een van de belangrijkste leefregels voor een fibromyalgie cliënt is de beschikbare energie verdelen. Dat betekent rust nemen voor je helemaal uitgeput bent, niet teveel activiteiten op 1 dag plannen en een eigen tempo aanhouden. Verder is het belangrijk om in beweging te blijven voor het behoud van de conditie en spierkracht, ook al heb je pijn en ben je lusteloos. Lopen, fietsen en zwemmen zijn erg gezond. Bij het bewegen is het belangrijk een evenwicht te vinden tussen rust en inspanning, als door het bewegen de pijn erger wordt betekend dit een pas op de plaats, het is een signaal van het lichaam en dit moet je niet negeren. Maar stoppen met bewegen is het slechtste wat je kunt doen met fibromyalgie.

Het is ook belangrijk activiteiten te blijven ondernemen, juist om op die manier de vicieuze cirkel, van pijn, moeheid en lusteloosheid te doorbreken. Om overbelasting van de spieren te voorkomen is het belangrijk om regelmatig van houding te veranderen. Wat betreft de slapeloosheid, is er ook veel zelf aan te doen, zoals een goed bed, regelmaat, geen inspannende activiteiten s`avonds laat, zeer matig of beter nog geen koffie en alcohol. Luister naar rustige muziek en doe ontspanningsoefeningen voor het slapen gaan.

Het belang van voeding bij fibromyalgie

Ons leven en onze gezondheid zijn gebaseerd op de instandhouding van ons inwendige milieu. Binnen dit inwendige milieu is het zuur- base evenwicht van groot belang. Het lichaam zelf geeft hieraan hoge prioriteit. Zo wordt wanneer het bloed te zuur is, calcium aan de botten onttrokken om het bloed te alkaliseren. Zelfs het ademhalingscentrum in de hersenen wordt gestuurd door de zure- base balans. Dit centrum reageert primair op een te hoog koolzuur gehalte in het bloed, veroorzaakt door verzuring en niet op een zuurstoftekort, wat voor de hand zou liggen. Een belangrijke factor bij het in stand houden van een goede zuur- base balans is de gezonde darmflora.

Oorzaken van verzuring:

• Slechte voeding, te veel dierlijke eiwitten
• Overmatig alcohol- en suikergebruik
• Slechte eetgewoonten
• Stressbelasting
• Milieu invloeden
• Verminderde functie van lever, nieren of longen
• Weinig beweging
• Roken
• Overmatige sportactiviteiten
• veroudering

Na het verteren van voedsel blijft er altijd een zure of een basische "rest" over. Zo zorgen voedingsmiddelen zoals vlees, vis, brood, boter, kaas en eieren na de verbranding voor een zuuroverschot in het lichaam. Aardappelen, groenten en fruit veroorzaken echter een basen overschot. Een zuuroverschot in de voeding kan diverse aandoeningen tot gevolg hebben bijvoorbeeld: reuma, jicht, bot ontkalking, vermoeidheid, huid problemen en zelfs een grotere vatbaarheid voor infectieziekten. De ideale voeding bevat een basenoverschot met ongeveer 2 tot 4 maal meer basen vormende dan zuurvormende voedingsmiddelen. Sommige zuurvormende producten kunnen toch heel gezond zijn zoals bijvoorbeeld zilvervliesrijst. Het gaat erom de voeding zodanig samen te stellen dat er uiteindelijk een basenoverschot ontstaat.

Koffie, zwarte thee, alcohol en suiker zijn bijzonder zuurvormend, dus bij voorbaat vermijden. Verder is het natuurlijk begrijpelijk dat geraffineerde producten, die over het algemeen (bijna) geen mineralen meer bevatten, ook sterk zuurvormend kunnen zijn. Sommige producten, al staan ze op de lijst als basenvormend, kunnen in grote hoeveelheden toch sterk zuurvormend werken. Dit komt door de vruchten- en azijnzuren in deze producten; voorbeelden hiervan zijn zure vruchten zoals sinaasappels, citroenen, grapefruits en zure bessen. Ook melk en producten hiervan, werken in grote hoeveelheden eerder als zuur dan als basen leverancier.

Wat doet reflexzonetherapie voor mensen met fibromyalgie?

Dit wordt gedaan door druk uit te oefenen op de reflexzones en punten, waarmee een reactie wordt bewerkstelligd in dat deel van het lichaam dat overeenkomt met de bewerkte reflexzone.

De therapie is niet puur lichamelijk maar richt zich op lichaam en geest, op de mens als geheel. Het doel van de behandeling is een verbetering van het algehele gevoel van welbevinden.

Bij mensen met fibromyalgie is de voornaamste klacht pijn. De pijn heeft bij fibromyalgie geen vaste plaats en daarom wordt er altijd bij elke behandeling de beide voeten als geheel behandeld. Er wordt op de pijnlijke plaats druk uitgeoefend en de pijn neemt af. Sommige plaatsen zijn zo gevoelig of pijnlijk dat er zelfs geen lichte druk kan worden uitgeoefend. De therapeut zal nooit over de cliënt zijn pijngrens heen gaan.

Hieronder een voorbeeld van een cliënt die is behandeld voor fibromyalgie. De rode plekken zijn de pijn plekken die tijdens de behandelingen naar voren kwamen

1^e behandeling, 5^e behandeling